Bağlama Çeşitleri Nelerdir?

Bağlama ya da diğer bilinen adı ile saz Türk halk müziğinde en sık kullanılan enstrümanlardan birisidir. Oldukça popüler bağlama çeşitleri, kullanıldığı bölgelere ve boyutlara göre halk arasında farklı isimlerle anılır.

Nesilden nesile uzun süreler boyunca bağlama çeşitleri ile duygu ve düşünelerimizi aktarabilmeyi başardık. Şüphesiz ki kültürümüzü en iyi şekilde yansıtan enstrümanlardan birisidir.

Sizler için hazırladığımız bu yazı içerisinde en sık kullanılan bağlama çeşitleri hakkında bilgiler vereceğiz.

Bağlama Çeşitleri Hakkında Bilgiler

Saz çeşitlerinin herbiri farklı tekniklerle çalınabilir. Bunlar arasında el popüleri tezene ya da parmaklar ile çalım tekniği olan şelpedir.

Bağlamada kaç tel vardır ?

Saz türleri kullanım amaçlarına göre farklı farklı türler ve boyutlarda tercih edilir. Aşağıda en sık kullanılan bağlama çeşitleri yer almaktadır. Bunlar ;

• Meydan bağlama
• Divan bağlama
• Çöğür
• Bağlama
• Tanbura
• Bozuk
• Aşık Bağlaması
• Bağlama Curası, Tambura Curası ve Cura’dır.

Saz çeşitleri hakkında tek tek bilgilerimizi tazeleyelim.

Meydan Bağlama Nedir ?

Meydan sazı olarak da geçer. En büyük boyutlara sahip bağlama çeşitlerinden birisidir. Halka açık yerlerde, meydanlarda kullanıldığı için bu isimle anılır.

Ebat olarak büyüklüğü akustik tınısını da güçlendirmektedir. Bu nedenle meydanlarda sesi rahat duyulur.

Meydan Sazı Nasıl Akort Edilir ?

La akort düzenine sahiptir. Çalınacak eserlere göre teller ayarlanabilir. Üzerinde tam 32 perde bulunan bu devasa bağlama türünün en ince teli 0.35 mm’dir.

Divan Bağlama Nedir ?

Meydan sazından sonra en büyük ikinci bağlama türüdür. Hem 7 telli hem de 9 telli divan saz çeşitleri vardır.

Daha çok uzun hava içeren açılışlarda kullanılan divan sazının tekne boyu 53 cm, sap boyu 65 cm’dir. Tel uzunluğu ise 102 cm – 106 cm arasında değişmektedir.

Diva Sazı Nasıl Akort Edilir ?

Divan sazında alttaki teller 0.30 mm, orta tele 0.20 mm kalınlığında bir tane sırma tel, en üste ise 0.30 mm bir tel ve yine aynı kalınlıkta bam teli takılır. Divan sazı tel düzeni fa akort düzenine göre ayarlanır. ancak parçadan parçaya da değişebilir.

Çöğür Nedir ?

Çöğür, divan sazı büyüklüğünde olsa da oldukça kısa bir sapa sahip bağlama çeşitlerinden birisidir. 15 perdeye sahip olan çöğür 6 ve 9 telli olmak üzere iki şekilde kullanılır.

Aynı zamanda ülkemizin Güney ve Güney Doğu bölgelerinde 12 telli aşık sazlarına da çöğür denilmektedir. Çöğür ile ilgili birçok yaklaşım vardır. Kimilerinde bir saz çeşidi olarak geçse de kimilerine göre böyle değildir.

Çöğür Nasıl Akortlanır ?

6 ve 9 telli çöğürler aynı şekilde akortlanır. Çöğür akordu yaparken en alt teller la notasına göre ayarlanırken, orta tellerden üstte olan re ye altta olan la ya göre akortlanır. En üst telde ise sol kullanılır.

Bağlama (Saz) Nedir ?

Bağlama çeşitleri ailesinin en popüler üyesidir ve bu aileye adını vermektedir. Perde sayısı bağlama çalacak kişinin isteğine göre ayarlanır ve 17-24 perde kullanımı yaygındır.

Bağlamada kaç tel var ?

Bağlamada genellikle 7 tel bulunur. Tezene ve parmakla çalınır.

Sap, göğüs ve tekne olmak üzere diğer bağlama çeşitleri gibi 3 ana parçadan oluşur. En kaliteli bağlamaların tekne kısmının yapımında dut ağacı kullanılır. Ancak bunun dışında ardıç, gürgen, kestane ve ceviz ağaçları da oldukça popülerdir.

Sap kısmında gürgen ya da ardıç göğüs kısmının yapımında ise ladin ağacı tercih edilir.

Bağlama Akort Düzeni Nedir ?

Bağlama akort isimleri çalacağınız yöreye göre değişiklik gösterir. En popüler olan ve sıkça kullanılan bağlama akort düzenleri en kalın telden en ince tele doğru ;

• Bağlama düzeni ( la-sol-re )
• Bozuk düzen ya da diğer adı ile kara düzen ( sol-re-la )
• Fa müstezat bağlama düzeni ( fa-re-la )
• Abdal bağlama düzeni ( la-re-sol )
• Misket düzeni ( fa#-re-la )
• Do müstezat bağlama düzeni ( sol-do-la )

Bozuk Bağlama Türü Nedir ?

Daha çok Ege yöresinde ve Güney bölgelerinde çalınır. Çalan kişi ve bağlama ustasının tercihine göre genellikle 15 ya da 18 perdeli olarak üretilir.

9 telli bağlama çeşitlerinden biridir.  Boyut olarak normal bağlama ile hemen hemen aynıdır.

Aşık Sazı Nedir ?

Halk ozanlarının yani aşıkların kullandığı sazlara aşık sazı denilmektedir. Bildiğimiz bağlama ile kıyaslandığında göze çarpan çok fark yoktur.

Sadece sapı biraz daha kısadır ve bu nedenle de üzerindeki perde sayısı çalan aşığın isteği doğrultusunda 13-15 olarak ayarlanır.

Daha çok 6 telli olan bağlama çeşidi sık olarak kullanılsa da 9 telli olanı da bulunmaktadır.

Tanbura Saz Nedir ?

Divan bağlamasının curası olarak da adlandırılır. Cura ne demek ? Cura, en küçük bağlama çeşitlerine verilen isimdir.

Genel olarak bakıldığında bağlamadan biraz daha küçüktür. Klavyesi daha küçük olduğu için sesleri daha tizdir. Bağlamaya göre sesi 4 nota daha tiz şekilde verir. Sap boyu 45 cm-50 cm uzunluğuna kadar çıkabilir.

Cura Nedir ?

Curalar genellikle 2,3 ve 6 telli olarak üretilir. Oldukça popüler bağlama çeşitlerinden birisidir. Cura ne demek ? Cura aslında bağlamanın en küçük haline verilen isimdir.

Oldukça küçük olan bu enstrümanın perde sayısı da 7-16 arasında çalan kişinin isteğine göre değişiklik göstermektedir.

Akort düzeni olarak bağlama düzeni ya da bozuk düzene göre akortlanır.

Tanbura Curası

Tanbura curası, küçük curaya göre biraz daha büyüktür. Çok yaygın bir kullanımı olduğu için akort düzeni de yöreden yöreye göre değişiklik gösterir. Ancak en çok re karar olarak akortlanır.

Sapı genellikle 30 cm civarında 12-15 perdeye sahiptir. Sesi bağlama curasından tam 4 ses daha tizdir.

Bağlama çeşitleri ailesinin en küçük 2.üyesidir.

Bağlama Curası Nedir ?

Saz çeşitleri arasındaki en küçük 3. üyedir. Sesi bağlamaya göre 8 ses tizdir. Genellikle la karar olarak akortlanır.

Bildiğimiz standart bağlama dışında en sık kullanılan bağlama çeşitlerinden birisidir.

Sap boyu yaklaşık 30 cm-35 cm arasında değişmektedir.

Bağlama türleri hakkında artık tüm bilgileri biliyorsunuz. İlginizi çekebilecek diğer yazılarımızın listesine aşağıdan ulaşabilirsiniz ;

Youtube sayfamıza abone olmayı unutmayın. Kısa süre içerisinde eklenecek bağlama ile ilgili videolara ilk siz erişin.

Bağlama Çeşitleri İle İlgili Sık Sorulan Sorular